HISZPANIA

Francja

Mont Saint-Michel wraz z zatoką (K I, III, VI / 1979)

Na skalistej wysepce poddawanej silnym pływom, leżącej wśród rozległych łach piasku na pograniczu Normandii i Bretanii, wznosi się „cud Zachodu”, gotyckie opactwo benedyktyńskie pod wezwaniem Św. Michała oraz miasteczko powstałe w obrębie murów. Ze względu na konieczność przystosowania do niezwykle trudnych warunków naturalnych, budowa opactwa, rozpoczęta w XI w., a ukończona w XVI w., stanowiła prawdziwy wyczyn techniczny i artystyczny

Katedra w Chartres (K I, II, IV / 1979)

Budowę katedry w Chartres rozpoczęto w 1145 r., lecz po zniszczeniach spowodowanych pożarem w 1194 r. została ona przebudowana w przeciągu 26 lat, stając się szczytowym osiągnięciem francuskiej sztuki gotyckiej. Szeroka nawa, w najczystszym stylu ostrołukowym, portale z pięknymi rzeźbami z połowy XII w., wspaniały i doskonale zachowany zespół witraży z XII i XIII w. stanowią arcydzieło najwyższej klasy.

Pałac i park w Wersalu (K I, II, VI / 1979)

Pałac w Wersalu był główną siedzibą królów Francji, od Ludwika XIV do Ludwika XVI. Upiększany przez kolejne pokolenia architektów, rzeźbiarzy, dekoratorów i architektów krajobrazu, przez przeszło 100 lat uważany był w Europie za wzorzec idealnej rezydencji królewskiej

Opactwo benedyktyńskie i wzgórze Vézélay (K I, VI / 1979)

Wkrótce po założeniu, w XI w., opactwo benedyktyńskie nabyło relikwie świętej Marii Magdaleny i stało się ważnym miejscem pielgrzymkowym. W 1146 r. święty Bernard ogłosił tam drugą krucjatę, a w 1190 r. Ryszard Lwie Serce i Filip August wyruszyli stamtąd wspólnie na trzecią. Ze względu na rzeźbione kapitele i portal, bazylika Marii Magdaleny, XII-wieczny kościół opacki, stanowi arcydzieło architektury romańskiej Burgundii

Jaskinie z malowidłami i rytami naskalnymi w dolinie Wezery (K I, III / 1979)

W dolinie rzeki Wezery znajduje się 147 stanowisk prahistorycznych i 25 zdobionych jaskiń z okresu paleolitu. Dolina Vésre jest niezwykle interesująca z punktu widzenia etnologicznego, antropologicznego, jak również estetycznego, ze względu na malowidła naskalne, szczególnie w jaskini Lascaux, której odkrycie - w 1940 r. - stanowiło istotną datę w historii sztuki prahistorycznej. Liczne zwierzęta ukazane w scenach polowań zadziwiają precyzją szczegółów, bogactwem kolorów i żywością oddania.

Pałac i park w Fontainebleau (K II, VI / 1981)

Pałacyk myśliwski w Fontainebleau, w sercu rozległego lasu Ile-de-France, wykorzystywany był przez królów Francji już w XII w. W XVI w. został przekształcony, powiększony i upiększony przez Franciszka I, pragnącego uczynić z niego „nowy Rzym”. Italianizujący pałac, otoczony rozległym parkiem, łączy koncepcje renesansu włoskiego i francuskie tradycje artystyczne.

Zamek i posiadłość w Chambord (K I / 1981) - dołączone do wpisu “Dolina Loary” w roku 2000

Katedra w Amiens (K I, II / 1981)

Katedra w Amiens, w sercu Pikardii, jest jednym z największych XII-wiecznych kościołów fazy gotyku klasycznego. Uderza jednolitością planu, pięknem trójkondygnacyjnej ściany wewnętrznej oraz rozmieszczeniem niezwykle wyszukanego programu rzeźbiarskiego na fasadzie głównej i na południowym ramieniu transeptu.

Teatr antyczny i łuk triumfalny w Orange (K III, VI / 1981)

Teatr antyczny w Orange, z fasadą o długości 103 m, leży w dolinie Rodanu i jest jednym z najlepiej zachowanych wielkich teatrów rzymskich. Rzymski łuk triumfalny, zbudowany w Orange w latach 10-25 n.e., jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej interesujących łuków triumfalnych wzniesionych w prowincjach rzymskich w epoce Augusta. Ozdobiony jest płaskorzeźbami upamiętniającymi ustanowieniePax Romana.

Zabytki rzymskie i romańskie w Arles (K II, IV / 1981)

Arles stanowi interesujący przykład przystosowania miasta starożytnego do cywilizacji średniowiecznej Europy. Zachowało ono wspaniałe zabytki rzymskie, z których najstarsze - areny, teatr antyczny, podziemne korytarze - pochodzą z I w. p.n.e. W IV w. n.e. Arles przeżyło drugi “złoty wiek”, o którym świadczą termy Konstantyna i cmentarz Alyscamps. W XI i XII w. Arles stało się jednym z najpiękniejszych miast basenu Morza Śródziemnego. Wewnątrz murów, kościół Saint-Trophime - wraz z krużgankiem - stanowi jeden z głównych zabytków sztuki romańskiej Prowansji.

Opactwo cysterskie w Fontenay (K IV / 1981)

Założone w 1119 r. przez świętego Bernarda opactwo burgundzkie Fontenay, wyróżniające się surową architekturą, obejmuje kościół, krużganek, refektarz, dormitorium, piekarnię oraz kuźnię i stanowi doskonałą ilustrację ideału samowystarczalności pierwszych wspólnot mnichów cysterskich.

Królewskie żupy solne w Arc-et-Senans (K I, II, IV / 1982, 2009)

Królewskie żupy solne w Arc-et-Senans w pobliżu Besançon są dziełem Claude'a Nicolasa Ledoux. Ich budowa, rozpoczęta w 1775 r. za panowania Ludwika XVI, była pierwszym wielkim założeniem architektury przemysłowej odzwierciedlającej ideał postępu okresu Oświecenia. Rozległy kompleks oparty na planie półkola został zaprojektowany w celu racjonalizacji i hierarchizacji organizacji pracy, zaś następnym etapem miała być budowa miasta idealnego, które pozostało w sferze projektu. Po rozszerzeniu wpisu w 2009 r. nosi on nazwę Od Wielkich Salin w Salins-les-Bains do Królewskich Salin w Arc-et-Senans. Na terenie Wielkich Salin w Salins-les-Bains, skąd solanka do produkcji soli wydobywana jest od czasów średniowiecznych, znajdują się trzy budowle na powierzchni ziemi: składy soli, studnia Amont oraz budynek mieszkalny. Saliny w Salins-les-Bains połączone są z Królewskimi salinami w Arc-et-Senans Claude'a Nicolasa Ledoux i stanowią świadectwo tradycji wydobywania soli we Francji.

Place Stanislas, Place de la Carrire i Place d'Alliance w Nancy (K I, IV / 1983)

Nancy, tymczasowa rezydencja Stanisława Leszczyńskiego, króla bez królestwa, późniejszego księcia Lotaryngii, stanowi paradoksalnie najstarszy i najbardziej typowy przykład nowoczesnej stolicy, w której oświecony monarcha troszczył się o użyteczność publiczną. Spójny projekt, zrealizowany w latach 1752-1756 przez wybitną ekipę pod kierunkiem architekta E. Héré, doskonale połączył monumentalizm, podkreślający prestiż władcy, z troską o funkcjonalność.

Kościół Saint-Savin nad rzeką Gartempe (K I, III / 1983)

Kościół opacki Saint-Savin w regionie Poitou, nazywany “romańską Kaplicą Sykstyńską”, ozdobiony jest licznymi pięknymi i doskonale zachowanymi malowidłami ściennymi z XI i XII w.

mapa

Korsyka - przylądki Girolata i Porto, rezerwat przyrody Scandola i zatoki Piany (N II, III, IV / 1983)

Rezerwat będący częścią regionalnego Parku Narodowego Korsyki obejmuje półwysep Scandola, widowiskowy masyw porfirowy o urozmaiconych kształtach. Roślinność parku stanowią gęste zarośla zwane makią. Na terenie rezerwatu żyją albatrosy, kormorany oraz orły morskie. Przezroczyste wody z niedostępnymi wysepkami i jaskiniami są ostoją różnorodnych form życia morskiego

Pont du Gard (K I, III, IV / 1985)

Pont du Gard został zbudowany w końcu I w. p.n.e. w celu przerzucenia prawie 50-kilometrowego akweduktu z Nîmes ponad rzeką Gardon. Składa się z trzech kondygnacji arkad o wysokości 50 m i liczy 275 m długości. Projektanci mostu - rzymscy architekci i inżynierowie robót wodnych -stworzyli arcydzieło techniki będące zarazem dziełem sztuki.

Grande Ile w Strasburgu (K I, II, IV / 1988)

Otoczona przez dwie odnogi rzeki Ill, Grande Ile (Wielka Wyspa) jest historycznym centrum stolicy Alzacji. Na niewielkim obszarze znajduje się niezwykle cenny zespół zabytkowy. Katedra, cztery kościoły, pałac Rohan - dawna siedziba książąt-biskupów, nie stanowią wyodrębnionych zabytków, lecz organizują dawną dzielnicę, która zachowała typowe funkcje miasta średniowiecznego i świadczy o rozwoju Strasburga od XV do XVIII w.

Nadbrzeża Sekwany w Paryżu (K I, II, IV / 1991)

Sekwana jest ściśle powiązana z historią Paryża i rozwojem miasta, który prześledzić można od Luwru do wieży Eiffla, od placu Concorde do Grand i Petit Palais. Katedra Notre-Dame i Sainte-Chapelle są arcydziełami architektury, zaś rozległe place i szerokie ulice, zaprojektowane przez barona Hausmanna, wpłynęły na urbanistykę światową przełomu XIX i XX w.

Katedra Notre-Dame, dawne opactwo Saint-Rémi i pałac arcybiskupi w Reims (K I, II, VI / 1991)

Katedra Notre-Dame w Reims, dzięki zastosowaniu w XIII w. nowych technik architektonicznych oraz harmonijnemu połączeniu dekoracji rzeźbiarskiej, stanowi jedno z arcydzieł sztuki gotyckiej. W dawnym opactwie, które zachowało piękną, IX-wieczną nawę, złożone są szczątki świętego Remigiusza, arcybiskupa Reims (440-533), który ustanowił sakrament namaszczenia królów Francji. Pałac Tau, dawny pałac arcybiskupi, odgrywający istotną rolę w ceremonii namaszczenia, został prawie całkowicie przebudowany w XVII w.

Katedra w Bourges (K I, IV / 1992)

Katedra Saint-Etienne w Bourges, zbudowana pomiędzy końcem XII i końcem XIII w., jest jednym z arcydzieł sztuki gotyckiej. Wyróżnia się proporcjami, jednolitością założenia, tympanonem, zespołem rzeźb i witraży. Niezależnie od piękna architektury, świadczy ona o potędze chrześcijaństwa w średniowiecznej Francji.

Zabytkowe centrum Awinionu (K I, II, IV / 1995)

Awinion, położony w południowej Francji, w XIV w. był siedzibą papiestwa. Nad miastem, nad jego murami obronnymi i nad pozostałościami XII-wiecznego mostu na Rodanie, góruje pałac papieży, surowo wyglądająca twierdza o bogato zdobionych wnętrzach autorstwa Simone Martiniego i Matteo Giovanettiego. Ten wspaniały przykład architektury gotyckiej, wraz z leżącymi poniżej Petit Palais oraz katedrą romańską Notre-Dame-des-Doms, tworzy cenny zespół zabytkowy świadczący o roli, którą Awinion odgrywał w XIV-wiecznej Europie chrześcijańskiej.

Canal du Midi (K I, II, IV, VI / 1996)

Żeglowna sieć wodna o długości 360 km łączy Morze Śródziemne z Atlantykiem. Składa się z 328 budowli i urządzeń: śluz, akweduktów, mostów, tuneli i stanowi jedno z najbardziej wyjątkowych osiągnięć inżynierii cywilnej epoki nowożytnej. Zbudowana w latach 1667-1694, utorowała drogę rewolucji przemysłowej. Projektant, Pierre-Paul Riquet, szczególnie troszczył się o estetykę architektoniczną oraz powstały w ten sposób krajobraz, dzięki czemu Canal du Midi stanowi nie tylko wyczyn techniczny, lecz również dzieło sztuki.

Zabytkowe miasto warowne Carcassonne (K II, IV / 1997)

Warowna osada na wzgórzu, na którym obecnie znajduje się Carcassonne, istniała już przed podbojem rzymskim. W obecnym kształcie Carcassonne stanowi cenny przykład średniowiecznego miasta warownego, wyposażonego w potężny system obronny otaczający zamek i przylegające doń zabudowania, ulice oraz wspaniałą katedrę gotycką. Swą wyjątkową rolę Carcasonne zawdzięcza długotrwałym pracom konserwatorskim prowadzonym przez Viollet-le-Duca, jednego z twórców nowoczesnej konserwacji zabytków jako nauki.

Zespół zabytkowy w Lyonie (K II, IV / 1998)

Lyon założony został przez Rzymian w I w p.n.e. jako stolica Trzech Galii. Od tamtej pory nieprzerwanie odgrywał ważną rolę w rozwoju politycznym, kulturalnym i gospodarczym Europy. Jego długą historię prześledzić można na podstawie tkanki miejskiej oraz licznych, pochodzących z różnych epok zabytkowych budowli.

Drogi pielgrzymkowe do Santiago de Compostella we Francji (K II, IV, VI / 1998)

Santiago de Compostella stanowiło w średniowieczu cel dla niezliczonych pielgrzymów pochodzących z całej Europy. Aby dotrzeć do Hiszpanii, pielgrzymi musieli najpierw przemierzyć Francję. Zabytki historyczne wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa wyznaczały etapy czterech dróg pielgrzymkowych.

Okręg Saint-Emilion (K III, IV / 1999)

Uprawa winorośli została wprowadzona do tego żyznego regionu Akwitanii przez Rzymian i znacznie nasiliła się w średniowieczu. Okręg Saint-Emilion wykorzystał swe położenie na drodze pielgrzymkowej do Santiago de Compostella; począwszy od XI w. wybudowano tam liczne kościoły, klasztory i hospicja. W XII w., w okresie rządów angielskich, nadano mu szczególny statut “okręgu”. Okręg, przeznaczony wyłącznie do uprawy winorośli, wyróżnia szczególny krajobraz, z licznymi zabytkami historycznymi w okolicznych miastach i miasteczkach.

Dolina Loary pomiędzy Sully-sur-Loire i Chalonnes (K I, II, IV / 2000)

Dolina Loary tworzy jedyny w swoim rodzaju krajobraz kulturowy obejmujący historyczne miasta i miasteczka, zabytki architektoniczne najwyższej klasy - zamki - oraz ziemie uprawne, ukształtowane przez kilkusetletnie wzajemne oddziaływanie człowieka i jego fizycznego otoczenia, a w pierwszym rzędzie samej Loary.

Średniowieczne miasto targowe Provins (K II, IV / 2001)

Średniowieczne miasto warowne Provins leży w sercu dawnego regionu należącego do potężnych hrabiów Szampanii. Stanowi świadectwo wczesnego etapu rozwoju w organizacji międzynarodowych targów handlowych oraz przemysłu wełnianego. Provins doskonale zachowało strukturę miejską stworzoną specjalnie na potrzeby targów i związanej z nimi działalności.

Hawr, miasto odbudowane przez Auguste’a Perreta (K II, IV /2005)

Miasto Hawr, położone w Normandii, nad Kanałem La Manche, zostało silnie zbombardowane podczas II wojny Światowej. Zniszczoną część odbudowano w latach 1945- 1964 według planu, opracowanego przez zespół pod kierunkiem Auguste’a Perreta. Zrekonstruowana część stanowi administracyjne, handlowe i kulturalne centrum Hawru. Pośród wielu odbudowanych miast, Hawr wyróżnia się wyjątkową spójnością i integralnością. Stanowi on efekt rekonstrukcji wcześniejszego układu miasta i jego ocalałych zabytkowych budowli w myśl nowych idei w dziedzinie urbanistyki i technik budowlanych. Jest wybitnym przykładem powojennej architektury i urbanistyki, którą cechuje zastosowanie jednolitej metodologii, z wykorzystaniem prefabrykacji, systematycznym stosowaniem techniki segmentowej i nowatorskim zastosowaniem żelbetonu.

Port w Bordeaux (K II, IV/ 2007)

Port w Bordeaux (nazywany „Portem Księżycowym” od kształtu zakola rzeki Garonny), reprezentujący ciągłość zabudowy od czasów Oświecenia po wiek XX. Wyjątkowość założeń urbanistycznych polega na doskonałej harmonii wątków klasycystycznych i neoklasycystycznych, która przez ponad dwieście lat nie została w żaden sposób naruszona, ani też poddana jakimkolwiek stylistycznym zmianom. Dzięki portowi miasto zachowało po dziś dzień swój oryginalny charakter oraz funkcję ośrodka handlu, wymiany międzynarodowej i stolicy sławnego na cały świat regionu produkcji wina, którą Bordeaux pozostaje niezmiennie od czasów rzymskich, czyli przez prawie dwa tysiące lat.

Laguny Nowej Kaledonii: różnorodność raf koralowych i związanych z nimi ekosystemów(N VII, IX, X/2008)

Sześć obszarów morskich, składających się na jeden z najbardziej rozległych na świecie systemów raf koralowych, znajduje się u wybrzeży wysp Nowej Kaledonii – terytorium zamorskiego Francji na Oceanie Spokojnym. Charakteryzuje je niezwykła różnorodność gatunków koralowców i ryb oraz siedlisk roślinnych, od mangrowców po trawy morskie oraz najbardziej na świecie zróżnicowane skupisko struktur raf koralowych. W lagunach Nowej Kaledonii zachowały się w stanie nienaruszonym liczne ekosystemy z populacjami wielkich drapieżników i różnorodnych gatunków ryb. Znalazła tam także schronienie pewna liczba zagrożonych gatunków żółwi i ssaków morskich, w tym trzecia co do wielkości na świecie populacja diugoni. Niezwykłej urody laguny kryją w sobie rafy koralowe różniące się wiekiem i stadiami rozwoju, od wciąż żyjących i rozwijających się, aż po najstarsze, zachowane w formie skamielin. Obszar ten jest cennym źródłem informacji na temat historii naturalnej Oceanii.

Budowle obronne Vaubana (K I, II, IV/2008)

Wpis obejmuje 12 zespołów budowli obronnych rozmieszczonych wzdłuż zachodniej, północnej i wschodniej granicy Francji. Stanowią najlepsze przykłady prac Sébastiena Le Prestre de Vaubana (1633-1707), inżyniera wojskowego króla Ludwika XIV. Wpis seryjny obejmuje zbudowane przez niego od podstaw miasta, cytadele wzniesione na równinach, miejskie mury bastionowe i wieże obronne oraz zamek. Są wśród nich również forty górskie i nadbrzeżne, bateria górska i dwie górskie konstrukcje służące łączności. Obiekt został wpisany jako przykład szczytowych osiągnięć w dziedzinie klasycznych fortyfikacji, typowych dla zachodniej architektury militarnej. Vauban odegrał także znaczącą rolę w historii rozwoju architektury obronnej w Europie, a także w Ameryce i we Wschodniej Azji.

Albi – miasto biskupie (K IV, V / 2010)

Stare miasto w Albi, położone nad brzegiem rzeki Tarn, w południowo-zachodniej Francji jest przykładem rozwoju średniowiecznego zespołu architektoniczno-urbanistycznego, o którym nadal świadczy Stary Most (Le Pont-Vieux) i dzielnica Saint-Salvi wraz z kościołem (X – XI w.). W XIII wieku, po krucjacie przeciw Albigensom, miasto stało się ważnym ośrodkiem władzy biskupiej. Górująca nad miastem katedra warowna z XIII wieku, wzniesiona w stylu oryginalnego gotyku południowego z lokalnie wytwarzanej cegły w tonacji czerwono-pomarańczowej, pozostaje świadectwem przywrócenia władzy dostojnikom kościoła rzymsko-katolickiego. Jej dopełnienie stanowi imponującej wielkości pałac biskupi (Palais de la Berbie) górujący nad rzeką, otoczony kwartałami średniowiecznych domów mieszkalnych. Miasto biskupie w Albi tworzy zespół zabytków i dzielnic o spójnym i jednorodnym charakterze, który nie podlegał większym zmianom na przestrzeni wieków.

Stożki wulkaniczne, kotliny górskie i ściany skalne na wyspie Réunion (N VII, X / 2010)

Wpis obejmuje środkową część Parku Narodowego wyspy Réunion - obszar ponad 100 tysięcy hektarów, stanowiący 40 procent powierzchni wyspy, na którą składają się dwa masywy wulkaniczne w południowo-zachodniej części Oceanu Indyjskiego. Oprócz górujących nad wyspą dwóch stożków wulkanicznych, skalnych ścian i trzech kotlin górskich, otoczonych pierścieniem klifów, obszar ten cechuje ogromnie zróżnicowane ukształtowanie terenu, imponujące skarpy, zalesione wąwozy i kotliny, tworzące razem uderzająco piękny krajobraz. Miejsce jest naturalnym środowiskiem życia dla ogromnej liczby roślin, wielu z nich endemicznych. Występujące tam podzwrotnikowe lasy deszczowe, lasy mgliste i wrzosowiska tworzą razem niezwykłą mozaikę różnorodnych cech krajobrazu.

Śródziemnomorski krajobraz rolniczo-pasterski, les Causses et les Cévennes (Kryt. III, V /2011)

Obszar o powierzchni 302 319 ha w południowej części Masywu Centralnego we Francji to teren górzysty, poprzecinanym głębokimi dolinami. Krajobraz cechuje powiązanie systemu rolniczo-pasterskiego ze środowiskiem biologicznym i fizycznym, co w szczególności ilustrują drogi służące do pędzenia stada w góry. Położone na głębokich tarasach gór les Causses kamienne wioski i duże gospodarstwa nawiązują do zabudowań wielkich opactw, które powstawały tu od XI w. Mont Lozère, góra wchodząca w skład obszaru wpisanego, jest jednym z ostatnich miejsc, gdzie wciąż odbywa się redyk letni.

Zagłębie Górnicze Nord-Pas de Calais (Kryt. II, IV, VI / 2012)

Miejsce to jest godne uwagi jako przykład krajobrazu ukształtowanego przez trwające trzy wieki (od XVIII do XX w.) wydobycie węgla. Na obszarze liczącym ponad 120 tys. ha wyróżniono 109 obiektów. Są to górnicze szyby, z których najstarszy pochodzi z 1850 roku, wraz z infrastrukturą wind, hałdy (niektóre mają powierzchnię 90 hektarów i wysokość 140 metrów), środki transportu węgla, stacje kolejowe, osiedla górnicze oraz miejscowości, w których znajdują się szkoły, kościoły, budynki związane z opieką zdrowotną i społeczną, pomieszczenia zakładowe, domy właścicieli i zarządców, siedziby władz miejskich i inne budynki użyteczności publicznej. Wpisany obszar daje świadectwo dążeniu do tworzenia modelowych miast robotniczych, które było żywe od połowy XIX w. do lat 60. XX w., i tym samym ilustruje ważny okres w historii przemysłowej Europy. Jest dokumentacją warunków życia ówczesnych robotników i rodzącej się wówczas solidarności społecznej.

KOMBINACJE GLOBTROTUARA

poniedziałek, 11 lutego 2013

Propozycje trasy samochodowej

niedziela, 3 lutego 2013

Ciekawe miejsca po drodze

Francja